Hoewel Brazilië altijd een van de topbestemmingen voor Europese investeerders is geweest en er aan de oppervlakte een formeel goed functionerend bedrijfsklimaat heerst, zijn er ernstige problemen die een uitdaging kunnen vormen voor Europese ondernemers om zaken te doen in Brazilië. Brazilië bevindt zich midden in een economische en politieke crisis, die gepaard gaat met een ongunstige ontwikkeling van de prijs en de aanvaarding van grondstoffen.
Ondanks deze feiten zijn er branches (zoals de e-commerce sector) die booming zijn en veel buitenlandse bedrijven kijken op dit moment naar de Braziliaanse markt. Het is dus interessant om eens te kijken waar ondernemers in Brazilië naar op zoek zijn en hoe Europese exporteurs kunnen omgaan met de problemen van Braziliaanse importeurs. Inzicht in Braziliaanse bedrijven en hun uitdagingen geeft een dieper inzicht in de kansen die Europese exporteurs hebben, als zij de juiste oplossingen kunnen bieden.
Het positieve nieuws: Brazilië heeft een enorme markt
Om te beginnen is Brazilië veruit het grootste land van Zuid-Amerika en het op vier na grootste ter wereld. Met een oppervlakte van meer dan 8,5 miljoen km² is het 203 keer groter dan Nederland en 92 keer groter dan Portugal. Het heeft niet alleen de grootste jungle en het langste strand ter wereld, maar ook de dichtstbevolkte stad van Latijns-Amerika (São Paulo – 12 miljoen inwoners).
Brazilië is verantwoordelijk voor bijna 25% van de wereldvoedselproductie. Tot de producten behoren: suiker, sojabonen, tabak, koffie, katoen en sinaasappelsap. Brazilië heeft ook terrein gewonnen in de rundvlees-, kip- en varkensvleesindustrie.
Het westelijke deel van de oostelijke regio is een van de belangrijkste productiegebieden van Brazilië. Het is verantwoordelijk voor de voedselvoorziening van twee van de grootste steden van Brazilië, San Paulo en Rio de Janeiro. Brazilië heeft de negende grootste economie ter wereld, met 212 miljoen inwoners, het is niet moeilijk te begrijpen waarom het land zowel een agrarische als een industriële krachtpatser is met voldoende mogelijkheden in de export en op de binnenlandse markt. Maar er zijn uitdagingen.
Het negatieve nieuws: de problematische economische situatie in Brazilië
Eind jaren tachtig leken alle seinen op groen te staan voor de Braziliaanse handel. Na het einde van de dictatuur in 1985 heeft Brazilië zichzelf hervormd. Een in 1988 ondertekende grondwet creëerde onafhankelijke instellingen. In 1994 werd een nieuwe munt ingevoerd om de inflatie te beteugelen. Een hausse in grondstoffen in de jaren 2000 zorgde voor banen en tegen die tijd voegde Brazilië zich bij Rusland, India en China in het BRIC-blok van snelgroeiende opkomende economieën. Maar toen kwam er plots een einde aan de hausse van de grondstoffen en in 2015 kwam Brazilië in een zware recessie terecht, met sindsdien stijgende armoede en ongelijkheid.
Het bbp per hoofd van de bevolking ligt vandaag ongeveer 1.000 dollar lager dan tien jaar geleden en de bbp-cijfers voor het tweede kwartaal van 2021 wijzen op een daling van 0,1%. Het is duidelijk dat de Braziliaanse economie gebukt blijft gaan onder de lagere mondiale grondstoffenprijzen en een stijgend begrotingstekort. Ondertussen is Brazilië een van de landen (derde, na de VS en India) die het zwaarst zijn getroffen door COVID-19, dat de economische crisis van het land heeft verlengd en verergerd.
Welke problemen moeten in Brazilië worden opgelost?
Al deze uitdagingen doemen niet alleen op als problemen voor Braziliaanse bedrijven die op hun eigen markt winst willen maken, maar doen ook twijfels rijzen bij zowel buitenlandse investeerders als Europese handelaren, die graag innovatieve producten in Brazilië willen verkopen, maar worden afgeremd door een overmaat aan douanevoorschriften. Maar het is verstandig om de Braziliaanse behoeften grondig te bestuderen om te begrijpen wat de kansen zijn voor Europese bedrijven in Brazilië.
- Ontoereikende infrastructuur, wat voor bedrijven een grote uitdaging vormt om consumenten te bereiken en zaken te doen in het land.
- Hoge inkomensongelijkheid. Brazilië blijft een gesloten economie, met een bureaucratie die groei in de weg staat. Vandaag is het gemiddelde maandinkomen van de rijkste één procent meer dan 33 keer het inkomen van de armste vijftig procent. Ongelijkheid belemmert niet alleen de economische groei, maar wakkert ook polarisatie en populisme aan.
- Veel van het Braziliaanse land moet bemest worden, maar wel op een duurzame manier. Pesticiden en kunstmest hebben de micro-organismen in de bodem aangetast
- Er zijn ongeveer 32 miljoen mensen in Brazilië die ondervoed zijn of zelfs honger lijden. De voedselonzekerheid in Brazilië wordt geweten aan het gebrek aan voedselproductie, maar is veeleer een logistiek problem.
- De voedseldistributie vormt een groot obstakel voor het ondervoedingsprobleem. Het gebrek aan een adequaat transportsysteem, de hoge tarieven en de verzendkosten zijn hier voornamelijk debet aan.
- Een grote informele economie, veroorzaakt door de last die wordt opgelegd door een zeer ingewikkeld belastingsysteem in Brazilië, wat ertoe leidt dat zowel particulieren als bedrijven het systeem helemaal overslaan.
- De uitdaging is om voedsel sneller bij de consument te krijgen, met minder verliezen en beter verdeelde leveringsketens over het hele seizoen.
- De nationale munt, de Real, staat in 2021 op een laagterecord. De laatste keer dat de Real zo laag was, was in 2003.
- Europese bedrijven maken zich zorgen over de ontbossing in het Amazonegebied. De Europese Unie werkt aan regels om producten te verbieden, waarvoor land is ontbost.
- De kwaliteit van het openbaar basisonderwijs, met name de voorschoolse educatie, is laag. Het Braziliaanse onderwijssysteem laat de armere gezinnen in de steek. Deze ongelijkheid op onderwijsgebied versterkt de ongelijkheid van kansen voor de volgende generatie.
Handel met Europese bedrijven
Brazilië kan worden gezien als een grote kans voor creatieve ondernemers die innovatieve en ontwrichtende diensten en producten ontwikkelen die lacunes en behoeften opvullen die ontstaan tijdens economische crises. Als gevolg van de hierboven genoemde uitdagingen hebben veel bedrijven nog steeds te lijden onder het Braziliaanse macro-economische klimaat.
Landbouwgoederen en goederen die verband houden met de landbouw, zoals landbouwmachines, machines voor de voedingsindustrie, kasmaterialen, meststoffen en gewasbeschermingsmiddelen, worden uit Europa ingevoerd. Nederland en Duitsland zijn de grootste leveranciers van deze producten. De uitvoer van de EU naar Brazilië bestaat voornamelijk uit machines en apparaten (26,6%), chemische producten (23,6%) en vervoersuitrusting (13,6%).Momenteel is een combinatie van verstandige ingrepen nodig:
Hoewel er voor ondernemers nogal wat uitdagingen zijn, zijn de Brazilianen aan de andere kant beter voorbereid om met het dynamische ondernemingsklimaat om te gaan en flexibeler op veranderingen te reageren. Dit is uiterst positief omdat de zakenwereld er een is van voortdurende verandering. In Brazilië groeien de activiteiten op het gebied van e-handel zeer snel en zijn er tal van zakelijke mogelijkheden in het digitale domein (dankzij de hoge internetpenetratie en de betrokkenheid van de mensen).
Concrete kansen voor Europese ondernemingen
Alle problemen van Brazilie creëren ook kansen, en specifieke categorieen bedrijven kunnen hiervan profiteren, bijvoorbeeld op de volgende gebieden.
- Samenwerking op het gebied van technische koelsystemen en logistieke hulpmiddelen uit Europa, met als doel minder verliezen en beter verdeelde bevoorradingsketens over het hele seizoen
- Handel in de meest geavanceerde landbouwmachines
- Handel in machines voor de levensmiddelenindustrie
- Levering van materiaal voor broeikassen
- Levering van natuurlijke meststoffen en gewasbeschermingsmiddelen
- Jaarlijks nieuwe genetische varaties en wisselende (bio)chemische producten gebruiken
- Financiële steun voor voortdurende R&D, tot een gezond landbouwsysteem is opgezet
- De kleine landbouwbedrijven voorzien van de materialen die de kleine boeren nodig hebben om hun land goed te gebruiken en te overleven
- Onderzoek doen naar manieren om water- en winderosie in heuvelachtige, bergachtige gebieden tegen te gaan
- Machines en apparaten leveren
- Chemische producten leveren
- Innoveren in transportmiddelen
- Ecotoerisme uitbreiden
- Investeren in biotechnologie
- Onderzoek naar bruikbaarheid en effectiviteit van regenwoudproducten
- De kwaliteit van de publieke diensten verbeteren (onderwijs, vervoer, gezondheidszorg)
- Veiligheidshulpmiddelen leveren
- Verbetering van het onderwijs op alle niveaus
- Samenwerken aan concepten voor gezondheid en sanitaire voorzieningen
- Het openbaar vervoer versterken met als doel alle burgers te bereiken met behulp van geautomatiseerde systemen
- Online campagnes om talent aan te trekken en erin te investeren
Tegen de stroom in kansen benutten
Braziliaanse bedrijven zullen het hoofd moeten bieden aan de negatieve sentimenten in Europa, bijvoorbeeld rond verdere ontbossingsplannen. Portugal is neutraler, maar zal zeker waardering hebben voor Braziliaanse ondernemers die laten zien dat zij duurzaamheid hoog in het vaandel hebben. Maar dit negatieve sentiment biedt ook kansen, omdat er minder concurrentie zal zijn en die bedrijven die wel investeren in de ontwikkeling van Brazilie, met open armen ontvangen worden.
Alliance experts heeft een goed inzicht in de Braziliaanse markt en de bijbehorende mogelijkheden en onmogelijkheden. Wij helpen bij het toetsen van uw product of dienst in de markt en zorgen dat u de belangrijkste valkuilen vermijdt. We definiëren met u een project en spreken daarvoor vooraf prijzen af, zodat u weet waar u aan toe bent. En we helpen u met eerlijk en gedegen advies.
Wilt u meer weten? Neem contact op met Judith de Leede, telefoon 06-19476009, of email judith.de.leede@allianceexperts.com.
Bronnen
Braziliaans ministerie van Economie
De agrarische hervorming van Brazilië
EC.Europa.eu/trade/policy/countries-and-regions/countries/brazil/
Nederlandse overheid (Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit)
InvestExportBrasil.gov.br
Nature World View (artikel Carlos A. Nobre)
News.mongabay.com/2021/02/europese-publiek-afwijst-brazilië-handelsdeal-zonder-amazon-bescherming/
OESO
Overzeese bedrijfsrisico’s UK
Project A Duitsland
Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS)
Streven naar landbouwdiversiteit en voedselzekerheid in Brazilië
De econoom
Top of the Crop.
Deelbibliotheek: Brazilië
Wageningen Economisch Onderzoek (WUR)
Weforrum.org
Wereldbank
WorldFactBook/Brazilië
WorldFoodPrice.org
Allianceexperts, João Portela en Judith de Leede, december, 2021
